Onlangs hoorde ik via via dat iemand twijfelde aan de waarde van mijn werk rond maakonderwijs omdat het niet wetenschappelijk is. Ik schrok daarvan; ik werk zo open mogelijk en houd van rechtstreekse feedback. Maar dit kwam dus via een omweg, net of het niet hardop gezegd mocht worden.

Tegelijk is het een interessante vraag. Want wat is de waarde van mijn werk eigenlijk? Ik maak er een vraag van die ik aan jullie allemaal wil stellen: hoe ga ik nu verder met het (denken over) het maakonderwijs?

Update 26 mei: inmiddels heb ik -naar aanleiding van jullie vele reacties- een antwoord geformuleerd: de leraar maakt van maken onderwijs.

Maakonderwijs

Op 1 februari 2015 (!) startten we onze website Lekkersamenklooien. Ik volgde het werk van Arjan van der Meij, Per-Ivar Kloen en Marten Hazelaar toen al enige tijd en het maakonderwijs -toen nog heel nieuw in Nederland- had mijn hart gestolen. 

Was een aanpak zoals in maakonderwijs het antwoord op creatieve blokkades en de het gevoel van technisch onvermogen? Zouden we met maken ze de niet-creatieven (hun eigen woorden) en de onhandigen (ook eigen woorden) toch aan het werk kunnen krijgen en laten ervaren hoe leuk, interessant, spannend en vrolijk creëren is? En kan maakonderwijs bijdragen aan een meer eerlijke en duurzame wereld?

Design research

Sinds 6 jaar doe ik daar onderzoek naar. Geen formeel wetenschappelijk onderzoek, maar onderzoek als een ontwerper. Grofweg gaat dat zo:

• Ik zie wat er gebeurt, bespreek dat met mensen en denk na over de betekenis.
• Ik maak oplossingen en gereedschappen die kunnen helpen.
• Mensen werken daarmee.
• Ik zie wat er gebeurt, bespreek dat met mensen en denk na over de betekenis.
• En zo gaat het verder. 

Design Research is een aanpak waarin je producten maakt en die in gesprek met betrokkenen verbetert en uitbreidt met als doel steeds beter te begrijpen wat het probleem is en welke oplossing past.

Inmiddels heeft dat geleid tot een groot aantal producten en een groot bereik:

• We maakten Klooikoffers, onze poster met 50 tools en een kinderboek over maken (Waar leraren zelf lessen bij maakten!) 
• We maakten thuisklooiboeken (voor de zomer en over natuur), die door veel scholen zijn uitgedeeld aan hun leerlingen. 
• We maakten minimaakcurussen en boekjes over geschiedenis van gereedschap. 
• Ik gaf lezingen, workshops en trainingen aan teams op scholen.
• Ik dacht mee met bibliotheken, musea en andere (semi)openbare maakplekken. (Kijk daarvoor op mijn eigen site: astridpoot.nl)

Hier een overzicht:

Wilde wetenschap

Al dat werk leidde tot veel gedachten over onderwijs, maakonderwijs en de maakbeweging die ik vanaf het begin deelde. Rolf Hut noemt mij de filosoof van de Nederlandse maakbeweging; een informele titel waar ik erg trots op ben. 

Maken in de klas

Vorig jaar bundelde ik mijn kennis in een boek: Maken in de klas.

Het is een toegankelijk boek voor leraren waarin ik probeer de koppeling tussen geschiedenis, theorie, praktijk, het nu en de toekomst te maken. Het boek is een samenvatting van ruim 5 jaar werk en bedoeld als bouwsteen voor het maken van maakonderwijs.

• Ik laat zien dat er niet één manier is, maar dat maakonderwijs altijd maatwerk is. 
• Dat de theorie belangrijk is, maar de leraar minstens net zo belangrijk. 
• En dat maken zowel kunst als wetenschap als techniek is. 
• Dat het zowel spelen is, als heel serieus.

Het boek maakte ik samen met leraren en experts, zodat wat ik zeg zeker klopt.

Maakonderwijs is delen

In al dit werk staan mijn idealen voorop:

• Mijn onderzoek is openbaar: ik stel vragen en zoek naar antwoorden in het volle licht. Ik waardeer het als mensen meepraten en meedenken (zoals alle scholen die ik sprak!). We creëren samen kennis!
• Mijn werk is toegankelijk: de producten zijn gratis te downloaden en gebruiken. En het is toegankelijk van toon en stijl: ik spreek geen jargon, maar maak het helder. Ik gebruik veel beelden en tekeningen. Het mag makkelijk en leuk zijn.
• Ik deel graag: veel scholen nodigen me uit om met hun team in gesprek te gaan. Dat is niet duur en mijn presentaties stuur ik altijd na.

Professioneel

Ik heb vaak gemerkt dat mijn informele aanpak (met illustraties!) maakt dat sommige mensen het lastig vinden na te denken over mijn werk. Ik word om de haverklap uitgenodigd door het PO zelf, door creatieve HBO en WO opleidingen, maar de universiteiten waar de onderwijs-theoretici werken bellen een stuk minder vaak.

Mijn werk resoneert goed binnen scholen, maar ‘officiële’ experts lijken afstand te houden. Waarom zou dat zijn? Dat is een onderzoek waard.

Ik heb twee vragen aan jullie.

Vraag 1: de wetenschap

Moet ik wetenschappelijker zijn in mijn aanpak? Ik kan me voorstellen dat ik meer onderzoek kan doen, en wat meer schrijf en minder (zelf) maak. Ik kan dieper op de theorie ingaan, iets verder van de praktijk staan en een andere toon en vorm kiezen. Of verlies ik dan de kern van wat ik doe?

Ik kan me goed voorstellen dat ik het manifest in mijn boek verder onderbouw in een onderzoek. Of is het nu al overtuigend genoeg? 

Vraag 2: samenwerking

Moet ik me verbinden aan een universiteit of hogeschool en vanuit daar gaan werken? En welke universiteit of hogeschool kan dat zijn? En wat zou dan mijn opdracht kunnen zijn? Waar bied ik meerwaarde? Of is zo’n samenwerking juist een risico?

Je bereikt me via hallo@astridpoot.nl.

Samen beter

Ik geloof erg in (open) samenwerken. Na dik 5 jaar nadenken over maakonderwijs is een herijking goed en mooi, dus ik hoop dat ook de twijfelaar uit de inleiding mij antwoord zal geven.

Waar zullen we samen heen?