Over waarom veel knutselpakketjes van de duivel zijn (ok, gewoon best saai) en hoe je je creatieve materiaal kunt annexeren. En wat IKEA daar mee te maken heeft.

Meisjes krijgen knutselpakketjes voor hun verjaardag.

Mijn dochter ook. Superleuk! Allemaal mooie zelfmaakdingetjes. Veel leuker dan kant en klaar spul.

IKEA effect

En dat is ook echt wetenschappelijk waar en bewezen! Als mensen zelf iets maken (ookal is het een bouwpakket), zijn ze er meer tevreden mee dan met een kant en klaar gekocht ding. Dat heet het IKEA effect. Zelfgemaakt, en dus van jou!

Waterdichte theorie. Gek dus dat dochterlief al die pakketjes na haar verjaardag opslaat. Of meer, tentoonstelt. Heel netjes staan ze naast elkaar in een almaar groeiende verzameling. En verder doet ze er niets mee.

En dat is gek! Want die pakketjes zijn hartstikke leuk.

IJzerdraad

Kijken we dan bijvoorbeeld naar ijzerdraad dan is dat heel anders. IJzerdraad heeft zijn uiterlijk niet zo mee.

Koppig is het. Het is niets, het heeft geen kleur, het is hard, het wordt nooit netjes recht, … Lastig om mee te werken! De stap naar ijzerdraad is groot; het is te ver weg van wat kinderen beschouwen als iets dat ze zelf kunnen.

Een knutselpakket is dus veel beter voor kinderen!

Toch? Nee!

Vygotsky zegt dat ontwikkeling van kinderen (mensen?) in sprongen gaat. Wat je zelf weet brengt je tot een bepaald punt, op dat punt aangekomen heb je iets of iemand nodig die je in jouw zone van naaste ontwikkeling brengt. Ik stel me voor dat zo’n pakket dat beoogt, maar in feite vooral communiceert dat je daar niet aan toe bent. 

Kijken we vanuit zijn werk naar de knustelpakket dan zegt het ineens iets heel anders.

Want als we goed kijken zijn de meeste knutselpakketten zo voorgekookt dat er helemaal geen sprong mee te maken is. Er valt niets te leren en bedenken. Je wordt er niet nieuwsgierig van. Het nodigt niet uit tot oneigenlijk gebruik.

Alles is voorgestanst! Je mag er niets anders mee maken.

En dan blijkt het ijzerdraad ineens veel vriendelijker dat we eerst dachten.

Ik houd echt van ijzerdraad. En mijn dochter ook!

Dit maakte ze onlangs zonder instructie.

Hoe dat ging met haar zone van naaste ontwikkeling? Ik heb laten zien hoe je moet solderen en meegedacht over de constructie. Dat is alles. Maar vooral heb ik naast haar ook iets zitten maken. Zodat ik laat zien dat dat kan en leuk is. En dat het een proces is waar je alleen maar vertrouwen in het moment voor nodig hebt. Lekker aanklooien.

Aandacht dus

Met aandachtige samenwerking hebben we geen knutselpakketten meer nodig. Wat heerlijk! Want als alles klopt en past is er niet zoveel avontuur. (Zo ben ik zelf best wel moe van het beperkte kleurenpalet van sommige Hema knutseldingen. Maar hey, dat ben ik.)

Avontuur

Volgens mij gaat het om het annexeren van je eigen materiaal, het de baas worden! En als het niet tegenstribbelt, heb je ook niet echt gewonnen. (Perfect op elkaar afgestemde kleuren stribbelen niet tegen Hema!)

Ongemak voelen, zodat je wel moet.

Dat vindt mijn junior-expertteam ook. Toen we de Klooikoffer over het lijmpistool maakten en dachten over wat erin moest kwamen ze hiermee:

Zes oogjes, maar niet drie setjes van twee. ‘Als ze ongelijk zijn, maken kinderen sowieso iets geks!’ En bij die opmerking keken ze heel trots.

Stelletje anarchisten. (yey!)